Galileo Galilei
Galileo Galilei, znany jako Galileusz, urodził się 15 lutego 1564 w Pizie (Włochy) - 10E23, 43N43, 2,5 godz. po wschodzie Słońca, zmarł 8 stycznia 1642 w Pizie - włoski fizyk, astronom i filozof, był również bardzo wziętym astrologiem, stawiał horoskopy m.in. duńskiej rodzinie królewskiej i cesarzowi Rudolfowi II.
Najstarszy syn Giulii Ammannati i Vincenzo Galilei. Gdy rodzina przeniosła się do Florencji, Galileo rozpoczął edukację w szkole klasztornej. Następnie rozpoczął studia na Uniwersytecie w Pizie, gdzie w 1589 roku osiągnął tytuł profesora i został tam wykładowcą matematyki. W Pizie studiował także medycynę ale jej nie ukończył. Następnie przeniósł się na Uniwersytet w Padwie i w 1610 r. został tam wykładowcą geometrii, mechaniki i astronomii.
W 1581 roku Galileusz zbadał prawa ruchu wahadła, obserwując wahania lampy zawieszonej na długim sznurze.
W roku 1586 zbudował wagę hydrostatyczną.
W latach 1595-1598, Galileusz udoskonalił tzw. "kompas geometryczny i wojskowy" nadający się do wykorzystania przez mierniczych i wojskowych. Za jego pomocą można było dokładniej ustawiać działa do strzału oraz obliczyć odpowiednią ilość prochu dla wystrzelenia danej kuli armatniej.
W 1600 roku udowodnił (rzucając ciała z Krzywej Wieży w swoim rodzinnym mieście), że czas spadku swobodnego nie zależy od masy spadających ciał. W 1602 roku sformułował prawo swobodnego spadania ciał.
Około 1606-1607 roku skonstruował termometr wykorzystujący rozszerzalność cieplną substancji.
W roku 1609 uczony skonstruował lunetę o 30-krotnym powiększeniu, którą wykorzystywał do prowadzenia obserwacji astronomicznych. Jej obiektyw stanowiła dwuwypukła soczewka o długim ognisku, natomiast okular stanowiła soczewka dwuwklęsła o krótkim ognisku. W trym sanym roku jako jeden z pierwszych zastosował ją do obserwwacji astronomicznych. dzięki lunecie odkrył góry na Księżycu, których wysokość zmierzył na podstawie pomiaru długości cienia rzucanego przez nie na powierzchnię Księżyca.
Galileusz zaobserwował również plamy na Słońcu, dzięki którym stwierdził, że obraca się ono wokół własnej osi. Obserwacje Drogi Mlecznej ukazały, że stanowi ona skupisko gwiazd.
7 stycznia 1610 roku, korzystając z lunety, odkrył trzy księżyce Jowisza: Io, Europę i Kallisto, a 4 dni później - Ganimedesa. cztery największe księżyce Jowisza nazywane są galileuszowymi. Odkrycie to miało duży wpływ na filozofię nauki, pokazało że nie wszystkie ciała we Wszechświecie muszą krążyć wokół Ziemi.
Jesienią tego samego roku jako pierwszy zaobserwował kwadry Wenus i Merkurego, co było silnym potwierdzeniem teorii heliocentrycznej Kopernika.
Sformułował prawo, które znamy obecnie jako pierwszą zasadę dynamiki. Przeprowadzając eksperymenty, Galileusz doszedł do wniosku, że warunkiem ruchu jednostajnego prostoliniowego jest brak sił (lub ich równoważenie się), a nie (jak sądzono wcześniej) - niezrównoważone oddziaływanie innych ciał.
W roku 1611 Galileusz opublikował dzieło Gwiezdny posłaniec, w którym zawarł swoje obserwacje.
W 1616 roku w konflikt z Galileuszem wszedł kościół katolicki. Uczonemu nakazano wyparcie się głoszonej przez niego teorii heliocentrycznej. Jeszcze w tym samym roku De revolutionibus orbium coelestium Mikołaja Kopernika znalazło się w indeksie ksiąg zakazanych (pozostało tam do 1822 roku).
W 1626 r. rozpoczął prace nad dziełem Dialogi o dwóch systemach świata: ptolemeuszowym i kopernikowym(wydanie polskie 1953), które zostało opublikowane sześć lat później w 1632 r. Dzieło to zawierało uzasadnienie teorii heliocentrycznej Kopernika, a także wyniki badań. W wyniku wydania tego dzieła kościół wytoczył mu proces za głoszenie herezji. Groziło mu więzienie, a może nawet spalenie na stosie. Po procesie Galileusz zmuszony został do zamieszkania w Arcetri pod Florencją. W następnym roku skazano uczonego na dożywotni areszt domowy oraz cotygodniowe odmawianie siedmiu psalmów pokutnych przez trzy lata a jego dzieło również trafiło do indeksu ksiąg zakazanych (Pozostało tam do 1835 roku). W areszcie domowym w Arcetri odkrył kołysanie się globu Księżyca, czyli librację oraz skonstruował zegar wahadłowy.
Pod koniec życia, astronom stracił wzrok, jednak nie powstrzymało go to, przed dokończeniem najważniejszego dzieła Dyskusje i dowody matematyczne dwóch nauk, dotyczącego praw swobodnego spadania ciał, ruchu wahadeł i innych zagadnień mechaniki.
Galileusz zmarł w Arcetri w 1642 roku mając 78 lat. Dopiero w październiku 1992 kościół oficjalnie zrehabilitował Galileusza.
linki zewnętrzne
- Galileusz w Wikipedii
- Kopernik.pl:Galileo Galilei
- Wiem:Galileusz
- Urodziny Galileusza
- Dzieła Galileusza w IntraText Digital Library
literatura
- Joanna Olkiewicz; A jednak się porusza; Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1987, wydanie I, nakład 30.000 + 330 egz
