Akademia Krakowska

Z AstroWiki = encyklopedia astrologii
Wersja WikiSysop (dyskusja | edycje) z dnia 11:21, 4 gru 2009
(różn.) ← poprzednia wersja | przejdź do aktualnej wersji (różn.) | następna wersja → (różn.)

Akademia Krakowska (inne nazwy: łac. Studium Generale, Szkoła Główna Koronna, Szkoła Główna Krakowska, Uniwersytet Krakowski, Uniwersytet Jagielloński) – najstarsza polska uczelnia wyższa, jeden z najstarszych uniwersytetów na świecie, mieszczący się w Krakowie. Najlepszy uniwersytet w Polsce według ogólnoświatowego rankingu publikowanego przez The Times Higher Education Supplement[2]. W Światowym Rankingu Uniwersytetów plasuje się pomiedzy miejscem 303 a 401.[3] Jako jedyna uczelnia w kraju, Uniwersytet Jagielloński jest członkiem wielu stowarzyszeń zrzeszających najbardziej prestiżowe uniwersytety świata, m.in. Grupy Coimbra czy Europaeum.

Akademia powstała w 1364 roku z inicjatywy Kazimierza III Wielkiego, odnowiona i unowocześniona przez Jadwigę Andegaweńską i Władysława II Jagiełłę. W XIX wieku nadano jej nazwę Umiwersytet Jagielloński, by podkreślić jego związki z tą dynastią.

Historia

Uniwersytet w Krakowie, który funkcjonował wówczas pod nazwą Studium Generale, powstał staraniem króla Kazimierza III Wielkiego 12 maja 1364. Był zatem drugim uniwersytetem, po uniwersytecie praskim, który powstał w tej części Europy. Wzorowany był na Uniwersytecie Bolońskim. Faktycznie swoją działalność rozpoczął dopiero w 1367, prowadząc wykłady na trzech wydziałach: sztuk wyzwolonych (1 katedra), medycyny (2 katedry) i prawa (8 katedr, w tym 5 prawa rzymskiego). Papież nie zgodził się na powołanie najbardziej prestiżowego wydziału teologii. Ustrój wewnętrzny oparty był na samorządzie studentów niezależnym od czynników kościelnych. Po raz pierwszy w historii studenci prawa po wykładach mieli odbywać swego rodzaju praktyki w sądach. Krakowskie studium generale ukończyło tylko 6 osób na wydziale artium. Niestety rychła śmierć króla w 1370 oraz brak zainteresowania u Ludwika Węgierskiego doprowadziła do zaniechania jego działalności. Z dorobku naukowego zachowały się kodeksy z 1367 in castro Cracoviensi seu in universitate studii oraz z 1369 per manus cuisdam studentis.

W 1400 roku wznowił swoje nauczanie dzięki osobistym zabiegom królowej Jadwigi Andegaweńskiej na dworze papieskim w Awinionie. W swoim testamencie królowa zapisała krakowskiej uczelni swój majątek osobisty. Klejnoty królowej umożliwiły odnowienie uniwersytetu w pełnym kształcie, z czterema wydziałami typowymi dla średniowiecznych uniwersytetów. Spośród nich najważniejszy był wydział teologiczny, który dla każdego profesora był ukoronowaniem kariery naukowej. Akademia Krakowska była pierwszym uniwersytetem w Europie posiadającym samodzielne katedry matematyki, astrologii i astronomii. Akademia Krakowska była słynnym na całą Europę ośrodkiem astrologii, gdzie oficjalnie wykładano ją już od 1423 roku, zaś w 1459 z fundacji profesora Marcina z Żurawicy zwanego Królem powołano katedrę astrologii. Do końca XV wieku istniały odrębne katedry astronomii i astrologii, co może świadczyć pozytywnie o randze tej dziedziny.

W XV i na początku XVI wieku Akademia Krakowska przeżywała okres rozkwitu. Studiowali na niej także studenci zagraniczni. Wówczas to dyrektorami uczelni byli Stanisław ze Skarbimierza i Paweł Włodkowic. Znana była krakowska szkoła astrologiczna i matematyczna. W Krakowie studiował Mikołaj Kopernik, a także wielu późniejszych profesorów zachodnioeuropejskich. Kraków był też ważnym ośrodkiem naukowym nauk alchemicznych, której uczyli profesorowie medycyny.

Pierwsze pokolenie wychowanków uczelni to astrolodzy służący na dworach całej Europy (np. Marcin Bylica z Olkusza), dopiero na początku XVI wieku krakowscy astrolodzy poświęcają się pracy pedagogicznej i naukowej przy uniwersytecie. Do najwybitniejszych spośród nich zaliczyć należy Jana z Głogowa (Głogowczyk), Wojciecha z Brudzewa, Wojciecha z Pniew, Michała Falkenera z Wrocławia, Stanisława Bylicę z Olkusza.

Szkoła krakowska do końca XV wieku posiadała międzynarodowe znaczenie w dziedzinie astrologii, tracąc je stopniowo na rzecz uczonych niemieckich i wiedeńskiego ośrodków badań matematyczno-astronomiczno-astrologicznych. Ponowne założenie katedry astrologii dokonało się na mocy fundacji Macieja z Miechowa w 1522 roku. Czteroletni program kształcenia obejmował czytanie przez trzy lata Czworoksiągu astronomicznego i Centiloquium Ptolemeusza oraz dzieł uczonych hiszpańskich, później zaś czytano Almagest Ptolemeusza. Zajęciem uczonych astrologów obok badań naukowych było opracowywanie kalendarzy, prognostyków i horoskopów, na które było wysokie zapotrzebowanie.

Wybitni astrolodzy, profesorowie Akademii Krakowskiej

  1. Marcin Biem
  2. Wojciech Brudzewski
  3. Marcin Bylica
  4. Piotr Gaszowiec
  5. Jędrzej Glaber
  6. Jan z Głogowa
  7. Maciej Karpiga z Miechowa
  8. Mikołaj Kopernik
  9. Marcin Król z Żurawicy
  10. Wojciech z Pniew
  11. Piotr Proboszczowicz
  12. Mateusz z Szamotuł
  13. Leonard Vitreatoris z Dobczyc

Linki zewnętrzne

Osobiste